Değerli Üyelerimiz,

Çarşamba Sûrî: Kadim Bir İran Bayramı

Çarşamba Sûrî, İran’ın en eski bayramlarından biridir ve yılın son çarşamba gecesi (salı gecesi) kutlanır. Bu bayram, İran kültüründe ve Zerdüştî geleneklerinde derin köklere sahiptir ve arınma, neşe ve yeni yıla hazırlığın bir sembolüdür.

Çarşamba Sûrî’nin Kökeni ve Tarihçesi

 Zerdüştî Geleneklerde Kökeni:

Antik İran’da ateş, Zerdüştî inancında kutsal kabul edilirdi ve ışığın, saflığın ve iyiliğin sembolüydü. Eski İranlılar, yılın sonunda kötülükleri uzaklaştırmak ve aydınlığı karşılamak için ateş yakarak bir ritüel düzenlerdi.

 Çarşamba Sûrî İsminin Anlamı:

Çarşamba: Kadim inançlarda dört sayısı, dört ana elementi (su, hava, toprak, ateş) temsil eder.

Sûrî: “Kırmızı” ve “neşe” anlamına gelir. Bu kelime, bayramın temel unsuru olan ateşin kızıllığını simgeler.

 Çarşamba Gününün Seçilme Sebebi:

İslam’ın İran’a girmesinden sonra, çarşamba günü bazı halk inanışlarında uğursuz kabul edildi. İnsanlar bu günü kutlayarak kötü enerjileri uzaklaştırmak istemişlerdir.

Çarşamba Sûrî’nin Kutlanma Sebepleri

Arınma ve Kötülüklerden Kurtulma: İnsanlar ateşin üzerinden atlayarak hastalıkları ve kötü enerjileri ateşe teslim edip yeni yıla temiz ve sağlıklı bir şekilde girmek isterler.

Yeni Yıl İçin Işık ve Umut: Geçmişte Çarşamba Sûrî, Nevruz’un başlangıcı olarak görülürdü ve yeni yılın aydınlık, bereketli geçmesi için kutlanırdı.

Toplumsal Dayanışmayı Güçlendirme: Aileler, komşular ve arkadaşlar bir araya gelerek kutlamalar yapar, eğlenir ve birlikteliklerini pekiştirirler.

Çarşamba Sûrî Törenleri ve Gelenekleri

Ateş Yakma ve Üzerinden Atlama: En yaygın gelenek, ateşin üzerinden atlayarak “Sarılığım senden, kızıllığın benden” (Zerdî-men ez to, sorkhî-to ez men) demektir. Bu, hastalıkları ve kötü enerjileri ateşe vermeyi simgeler.

Fal Dinleme ve Kaşık Çalma: Gençler dilek dileyerek kapıların önünde konuşmaları dinler ve duyduklarına göre yeni yıl için mesajlar çıkarırlar. Ayrıca, yüzlerini gizleyerek kapıları çalar ve kaşıklarla kaplara vurarak şeker veya yiyecek toplarlar.

Su Serpme ve Tebrikleşme: İran’ın bazı bölgelerinde, su serpilerek saflık ve tazelik dileğinde bulunulur.

Çarşamba Sûrî Aşı: Bazı şehirlerde “Aş-e Abu Darda” veya “Çarşamba Sûrî Aşı” adı verilen özel bir çorba pişirilir.

Günümüzde Çarşamba Sûrî

Bu bayram hâlâ coşkuyla kutlanmaktadır, ancak son yıllarda havai fişekler ve patlayıcı maddelerin kullanımı, geleneksel ruhunu gölgelemektedir. Oysa Çarşamba Sûrî’nin özü barış, mutluluk ve dayanışmadır.

Sonuç

Çarşamba Sûrî, antik İran kültürünün en eski bayramlarından biridir ve umudu, saflığı ve yeni yıla hazırlığı simgeler. Bu geleneklerin korunması ve patlayıcı maddelerin neden olduğu tehlikelerden kaçınılması, bayramın özgün ve güzel biçimine geri dönmesini sağlayacaktır.

Saygılarımızla

TÜRKİYE İRANLILAR HAYIR DERNEĞİ